Eski ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney hayatını kaybetti

ABD’nin 2003 Irak işgalinin mimarlarından ve ülke tarihinin en tartışmalı siyasetçilerinden Dick Cheney 84 yaşında hayatını kaybetti. Başkan Yardımcılığı döneminde yürütme yetkilerini genişleten Cheney, “kitle imha silahı” iddialarıyla hafızalara kazındı.

ABD’nin 2003 Irak işgalinin en önemli mimarlarından, eski başkan yardımcısı Dick Cheney, 84 yaşında yaşamını yitirdi.

Cheney’nin ailesi, eski siyasetçinin zatürre ve kalp-damar hastalıklarına bağlı komplikasyonlar nedeniyle pazartesi günü hayatını kaybettiğini duyurdu.

Cumhuriyetçi Parti’nin önde gelen isimlerinden olan Cheney, Wyoming milletvekilliği ve Savunma Bakanlığı görevlerinin ardından, 2000 seçimlerinde Teksas Valisi George W. Bush’un başkan yardımcısı adayı olarak siyasete geri dönmüştü.

Cheney, 2001–2009 yılları arasında başkan yardımcılığı yaptığı dönemde, Beyaz Saray’daki yürütme yetkilerini genişletme çabasının en etkili savunucularından biri oldu.

Watergate skandalı sonrasında başkanlığın zayıfladığını düşünen Cheney, başkan yardımcılığı makamını da ulusal güvenlik politikalarında bağımsız bir güç merkezine dönüştürdü.

IRAK İŞGALİ VE “KİTLE İMHA SİLAHLARI”

Cheney, 2003 Irak işgalinin en sert savunucularındandı.

Saddam Hüseyin rejiminin “kitle imha silahları” bulundurduğunu öne sürerek askeri müdahaleyi destekledi. Ancak bu tür silahların hiç bulunmaması, Cheney’yi ve Bush yönetimini uzun yıllar boyunca tartışmaların odağında tuttu.

Cheney, savaş sürecinde Dışişleri Bakanı Colin Powell ve Condoleezza Rice gibi isimlerle sık sık karşı karşıya geldi.

Ayrıca “geliştirilmiş sorgulama teknikleri” olarak adlandırılan uykusuz bırakma ve boğulma simülasyonu (waterboarding) gibi yöntemleri savundu.

ABD Senatosu ve BM yetkilileri bu yöntemleri işkence olarak nitelendirmişti.

KIZI DA SİYASETTEYDİ

Cheney’nin kızı Liz Cheney, yıllarca Temsilciler Meclisi’nde Cumhuriyetçi Parti milletvekili olarak görev yaptı.

Ancak 2021’de 6 Ocak Kongre baskınından sonra Donald Trump’a karşı oy kullanması nedeniyle partisinden dışlandı.

Dick Cheney, kızını destekleyerek 2024 seçimlerinde Demokrat aday Kamala Harris’e oy vereceğini açıklamıştı.

Cheney, o dönemde “Donald Trump, ABD tarihinde cumhuriyete en büyük tehdittir” ifadelerini kullanmıştı.

Cheney, 37 yaşında geçirdiği ilk kalp krizinden bu yana sağlık sorunlarıyla mücadele ediyordu.

2012 yılında kalp nakli geçirmişti.

IRAK'TA İKİ FARLI DÖNEM

Cheney’nin Irak politikası kariyeri boyunca çelişkili bir seyir izledi.

1991’de, baba George H. W. Bush döneminde Savunma Bakanı olarak, Irak ordusunu Kuveyt’ten çıkaran Körfez Savaşı’nı yönetmişti.

Ancak o dönemde Saddam Hüseyin’in devrilmesine karşı çıkarak, “Irak’a girersek çıkamayız” uyarısında bulunmuştu.

2003’e gelindiğinde ise bu tutum tamamen değişti. Başkan yardımcısı olarak Cheney, Donald Rumsfeld ile birlikte Irak işgalini başlatan en etkili iki isimden biri oldu.

Savaşı kısa sürede “haftalar içinde bitecek” diye tanımlamış, ancak çatışmalar yaklaşık 10 yıl sürmüştü.

ENERJİ SEKTÖRÜNDEN SİYASETE

Cheney, 1995–2000 yılları arasında petrol hizmetleri devi Halliburton’un CEO’su olarak görev yaptı.

2000’de siyasete geri dönerken şirketten 35 milyon dolarlık tazminat paketi aldı.

Halliburton, Irak işgali sonrasında ABD’nin en büyük savaş müteahhitlerinden biri haline geldi ve bu durum, Cheney’ye yönelik çıkar çatışması eleştirilerini güçlendirdi.

CUMHURİYET