Ticaret savaşının ilk kurbanı, ABD havacılık şirketleri oldu

Ticaret savaşı hamlesi olarak Çin’in ABD menşeili havacılık şirketi Boeing’e kapıyı kapatması, zaten sarsılan şirketi daha da zorladı. ABD’nin sert gümrük vergilerine yanıt olarak alınan bu karar, milyarlarca dolarlık uçak ve yedek parça anlaşmalarını askıya aldırdı. Pekin, sadece teslimatları değil, tüm Amerikan havacılık ekipmanı alımlarını da durdurmayı planlıyor.

Çin, ABD'nin Çin mallarına yüzde 145 oranında gümrük vergisi uygulama kararına karşılık olarak Boeing'den yeni uçak teslimatı almayı durdurma talimatı verdi.

Bloomberg’in aktardığına göre, Çin'e ait hiçbir hava yolu yeni Boeing uçaklarına erişemeyecek. Boeing, Çin’i en önemli büyüme pazarlarından biri olarak görüyor. Ancak ülkedeki pazarda Airbus’ın hakimiyeti uzun süredir devam ediyor.

Boeing hisseleri bu gelişmenin ardından piyasa öncesi işlemlerde yüzde 3 değer kaybetti. Fransız menşeili Airbus hisselerinde ise yüzde 1’lik bir artış yaşandı.

PARÇA BİLE ALMAYACAKLAR

Küresel havacılık sektörü, ABD ile Çin arasında yoğunlaşan ticaret savaşından ağır etkilendi. Uçak üreticileri, havayolu şirketleri ve tedarikçiler milyarlarca dolarlık sözleşmeleri yeniden gözden geçiriyor.

Çin’in üç büyük havayolu şirketi 2025 ile 2027 yılları arasında toplam 179 Boeing uçağı almayı planlıyordu. Bu teslimatların tamamı şimdilik askıya alındı.

Bloomberg’in haberine göre Pekin, yalnızca uçak alımlarını değil aynı zamanda Amerikan şirketlerinden yapılan yedek parça ve donanım siparişlerini de durdurmak istiyor.

Bu karar ülkedeki uçakların bakım maliyetlerini artırabilir. Çin yönetimi, Boeing uçaklarını kiralayarak işleten şirketlerin artan masraflarını hafifletmek için destek mekanizmaları geliştirmeyi değerlendiriyor.

Çin, 737 MAX tipi uçakları ilk kez 2018 ve 2019’daki ölümlü kazalardan sonra kullanımdan kaldırmıştı. Bu uçakların siparişleri ve teslimatları o dönemde de büyük ölçüde durmuştu.

BOEING SARSILIYOR

ABD’ye ait uçakların Çin pazarındaki geleceği, bu yeni kararlarla daha da belirsizleşti. Boeing zaten zorlu geçen bir yılın ardından toparlanma sürecindeydi.

Şirket grevlerle, üretim sorunlarıyla ve denetim baskılarıyla mücadele ediyordu. Çin’in geçen hafta ABD mallarına uyguladığı vergi oranını yüzde 125’e çıkarması, Boeing uçaklarının Çinli şirketler için daha pahalı hale gelmesine neden oldu.

Bu durum Airbus veya Çinli üretici COMAC gibi alternatiflere yönelimi hızlandırabilir. Boeing’in hisse değeri geçtiğimiz yıl yaşanan MAX 9 modelindeki kapı paneli patlamasından bu yana yüzde 30’dan fazla geriledi.

Ekonomistler, karşılıklı gelen vergi hamlelerinin iki ülke arasındaki ticareti durma noktasına getirebileceğini söylüyor. Bu ticaretin 2024 yılı değeri 650 milyar doları aşmıştı.