'Sadist istismarlar' nedeniyle bir Katolik hareket feshedildi

Katoliklerin ruhani lideri ve Vatikan Devlet Başkanı Papa Franciscus, yıllar süren reform girişimleri ve Vatikan soruşturmasının ardından Peru merkezli bir Katolik hareketi olan Hristiyan Yaşamı Sodalitiumu'nu (SCV) feshetti. Soruşturma, kurucusunun cinsel istismarlarını, liderlerinin mali kötü yönetimini ve üst düzey üyelerinin ruhani istismarlarını ortaya çıkarmıştı.

Hristiyan Yaşamı Sodalitiumu (SCV), Katoliklerin ruhani lideri ve Vatikan Devlet Başkanı Papa Franciscus'un üst düzey hukuk danışmanı Kardinal Gianfranco Ghirlanda tarafından hafta sonunda Brezilya'nın Aparecida kentinde toplanan üyelerine iletilen fesih kararını doğruladı. 

Fesih kararını bir açıklamayla duyuran grup, Papa'nın kararının toplantıya katılan ve “kesin olarak ihraç edilen” iki üye tarafından sızdırılmış olmasından yakındı.

Detay vermeyen grup, sadece İspanyolca yayın yapan Infovaticana sitesi tarafından fesihle ilgili olarak aktarılan “temel bilgilerin doğru olduğunu ancak bazı yanlışlıklar içerdiğini” belirtti. Bu yanlışlıkların neler olduğu belirtilmedi.

Söylentilere göre, SCV'nin feshedilmesi, 1971 yılında kurulan hareketin yavaş yavaş ölümü anlamına gelen bir sona işaret ediyor. Latin Amerika'yı kasıp kavuran sol eğilimli kurtuluş teolojisi hareketine karşı muhafazakar bir tepki olarak doğan birkaç Katolik topluluktan biriydi.

En güçlü olduğu dönemde grubun Güney Amerika ve ABD genelinde yaklaşık 20 bin üyesi vardı. Peru'da son derece etkili olduğu biliniyor.

NE OLMUŞTU?

Eski üyeler, 2011 yılında Lima başpiskoposluğuna, kurucusu Luis Figari'nin suiistimalleri hakkında şikayette bulundu ve diğer iddialar 2000 yılına kadar uzanıyor. Ancak ne yerel kilise ne de Vatikan, mağdurlardan biri olan Pedro Salinas, gazeteci Paola Ugaz ile birlikte 2015 yılında Sodalitium'un uygulamalarını detaylandıran “Yarı Keşiş, Yarı Asker” başlıklı bir kitap yazana kadar somut bir adım atmadı.

2017 yılında grubun liderliği tarafından hazırlatılan bir raporda Figari'nin askerlerini aşağılayıcı cinsel ve psikolojik istismara maruz bıraktığı tespit edildi.

Bir reform girişiminin ardından Papa en güvendiği iki müfettişi, Başpiskopos Charles Scicluna ve Monsenyör Jordi Bertomeu'yu Sodalitium istismarlarını incelemeleri için gönderdi. Müfettişlerin raporu, tarikat benzeri “sadistçe” güç, otorite ve maneviyat suiistimallerini; kilise parasının idaresinde ekonomik suiistimalleri ve hatta eleştirmenleri taciz eden gazetecilik suiistimallerini ortaya çıkardı.

Rapor, geçtiğimiz yıl Figari ve aralarında Salinas ve Ugaz'a yaptıkları haberler nedeniyle dava açan ve daha önce erken emekliliğe zorlanan bir başpiskoposun da bulunduğu 10 üst düzey üyenin ihraç edilmesiyle sonuçlandı.

Uzun süredir SCV'nin kapatılması çağrısında bulunan Salinas, ilk ihbarların 25 yıl öncesine ait olması nedeniyle gecikmiş de olsa Papa'nın kararının “olağanüstü” olduğunu söyledi.

HRİSTİYAN YAŞAMI SODALİTİUMU (SCV)

SCV, Papalık Hakkına sahip bir Apostolik Yaşam Derneğiydi. Peru'nun Lima kentinde Luis Fernando Figari tarafından 8 Aralık 1971 tarihinde kurulmuştur. Papa 2. John Paul'un 8 Temmuz 1997'de Papalık onayını vermesiyle kanonik şeklini almıştır. Sodalitium, Peru'da papalık onayı alan ilk erkek dini cemiyeti olmuş ve Peru'da son derece etkili olmuştur. 1997 yılına gelindiğinde birçok ülkede Sodalit toplulukları vardı.

Sodalitium, “Sodalit” adı verilen, kardeşler olarak topluluk halinde yaşayan ve bekarlık ve itaat gibi dini yeminler yerine taahhütlerde bulunan kutsanmış meslekten olmayan kişiler ve rahiplerden oluşuyordu. Sodalitium, Kutsal Makam'ın Kutsanmış Yaşam Enstitüleri ve Havarisel Yaşam Toplulukları Cemaati'nin yetkisi altındaydı. Papalık onayı alan ilk havarisel yaşam cemiyetiydi.

Gençlerin beyinlerinin yıkanması, elitizm, muhafazakârlık ve otoriterlik suçlamaları ve SCV tarafından hazırlatılan bir raporla desteklenen, kurucu Luis Fernando Figari ve diğer Sodalitlerin cinsel istismar suçlamaları vardı. Figari'nin gençliğinde sağcı ve falangist aktivist olduğuna dair iddialar da vardı.

2020 yılında, Huancayo Başpiskoposu Kardinal Pedro Barreto Jimeno, Vatikan'dan Sodalitium'un feshedilmesinin istendiğini söyledi ve SCV'nin ve cinsel istismara bulaşmış diğer tüm dini hareketlerin feshedilmesi gerektiğini söyledi. Ekim 2024'te Lima Başpiskoposu Carlos Castillo Mattasoglio, Sodalitium'un bastırılması çağrısında bulunarak grubu siyasi ve ekonomik hırslara sahip ve aynı zamanda Latin Amerika'daki faşist etkinin “yeniden dirilişi” olarak tanımladı.

LATİN AMERİKA'DA KURTULUŞ TEOLOJİSİ

Kurtuluş teolojisi, 1960'lı yıllarda Latin Amerika'daki Katolik Kilisesi içinde, Latin Amerika Ülkeleri Ekonomik Komisyonunun dünyadaki en eşitsiz bölge olarak gördüğü bölgedeki yoksulluk ve sosyal adaletsizliğe karşı bir tepki olarak gelişmiştir. Terim, 1971 yılında, hareketin tanımlayıcı kitaplarından biri olan Kurtuluş Teolojisi'ni yazan Perulu rahip Gustavo Gutiérrez tarafından ortaya atılmıştır. Diğer önemli temsilciler arasında Brezilya'dan Leonardo Boff ve El Salvador'dan Cizvit Jon Sobrino ve Uruguay'dan Juan Luis Segundo yer almaktadır.

Latin Amerika kurtuluş teolojisi, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Evanjelik hareketin bazı kısımlarını ve Katolik piskoposlarını etkilemiştir. "Marksist kavramların" sözde kullanımı, 1980'lerin ortasında Vatikan'ın İnanç Doktrini Cemaati'nin (CDF) bir uyarısına yol açmıştır.

Vali Kardinal Ratzinger, "kendi başına 'kurtuluş teolojisi' ifadesinin tamamen geçerli bir terim olduğunu" belirtmekteyken, kurumsallaşmış veya sistemik günaha odaklanarak ve Katolik Kilisesi hiyerarşisini tanımladığı için Latin Amerika kurtuluş teolojisinin belirli biçimlerini reddettir. Güney Amerika, Francisco Pizarro'nun gelişinden bu yana yerel halklara baskı uygulayan aynı ayrıcalıklı sınıfın üyeleri olarak bu duruma kökten bir şekilde karşı çıkmıştır. Cumhuriyet